లలితోపాఖ్యానే తృతీయోధ్యాయః

ఇంద్ర ఉవాచ
భగవన్సర్వమాఖ్యాతం హింసాద్యస్య తు లక్షణం |
స్తేయస్య లక్షణం కిం వా తన్మే విస్తరతో వద ||  3,7.1 ||

బృహస్పతిరువాచ
పాపానామధికం పాపం హననం జీవజాతినాం |
ఏతస్మాదధికం పాపం విశ్వస్తే శరణం గతే ||  3,7.2 ||

విశ్వస్య హత్వా పాపిష్ఠం శూద్రం వాప్యంత్యజాతిజం |
బ్రహ్మహత్యాధికం పాపం తస్మాన్నాస్త్యస్య నిష్కృతిః ||  3,7.3 ||

బ్రహ్మజ్ఞస్య దరిద్రస్య కృచ్ఛ్రార్జితధనస్య చ |
బహుపుత్రకలత్రస్య తేన జీవితుమిచ్ఛతః |
తద్ద్రవ్యస్తేయదోషస్య ప్రాయశ్చిత్తం న విద్యతే ||  3,7.4 ||

విశ్వస్తద్రవ్యహరణం తస్యాప్యధికముచ్యతే |
విశ్వస్తే వాప్యవిశ్వస్తే న దరిద్రధనం హరేత్ ||  3,7.5 ||

తతో దేవద్విజాతీనాం హేమరత్నాపహారకం |
యో హన్యాదవిచారేణ సోఽశ్వమేధఫలం లభేత్ ||  3,7.6 ||

గురుదేవద్విజసుహృత్పుత్రస్వాత్మసుఖేషు చ |
స్తేయాదధఃక్రమేణైవ దశోత్తరగుణం త్వఘం ||  3,7.7 ||

అంత్యజాత్పాదజాద్వైశ్యాత్క్షత్రియాద్బ్రాహ్మణాదపి |
దశోత్తరగుణైః పాపైర్లిప్యతే ధనహారకః ||  3,7.8 ||

అత్రైవోదాహరంతీమమితిహాసం పురాతనం |
రహస్యాతిరహస్యం చ సర్వపాపప్రణాశనం ||  3,7.9 ||

పురా కాంచీపురే జాతో వజ్రాఖ్యో నామ చోరకః |
తస్మిన్పురవరే రమ్యే సర్వైశ్వర్యసమన్వితాః |
సర్వే నీరోగిణో దాంతాః సుఖినో దయయాంచితాః ||  3,7.10 ||

సర్వైశ్వర్యసమృద్ధేఽస్మిన్నగరే స తు తస్కరః |
స్తోకాస్తోకక్రమేణైవ బహుద్రవ్యమపాహరత్ ||  3,7.11 ||

తదరణ్యేఽవటం కృత్వా స్థాపయామాస లోభతః |
తద్గోపనం నిశార్ధాయాం తస్మిందూరం గతే సతి ||  3,7.12 ||

కిరాతః కశ్చిదాగత్య తం దృష్ట్వా తు దశాంశతః |
జహారావిదితస్తేన కాష్ఠభారం వహన్యయౌ ||  3,7.13 ||

సోఽపి తచ్ఛిలయాచ్ఛాద్య మృద్భిరాపూర్యయత్నతః |
పునశ్చ తత్పురం ప్రాయాద్వజ్రోఽపి ధనతృష్మయా ||  3,7.14 ||

ఏవం బహుధనం త్దృత్వా నిశ్చిక్షేప మహీతలే |
కిరాతోఽపి గృహం ప్రాప్య బభాషే ముదితః ప్రియాం ||  3,7.15 ||

మయా కాష్ఠం సమాహర్తుం గచ్ఛతా పథి నిర్జనే |
లబ్ధం ధనమిదం భీరు సమాధత్స్వ ధనార్థిని ||  3,7.16 ||

తచ్ఛ్రుత్వా తత్సమాదాయ నిధాయాభ్యంతరే తతః |
చింతయంతీ తతో వాక్యమిదం స్వపతిమబ్రవీత్ ||  3,7.17 ||

నిత్యం సంచరతే విప్రో మామకానాం గృహేషు యః |
మాం విలోక్యైవమచిరాద్బహుభాగ్యవతీ భవేత్ ||  3,7.18 ||

చాతుర్వర్ణ్యాసు నరీషు స్థేయం చేద్రాజవల్లభా |
కిం తు భిల్లే కిరాతే చ శైలూషే చాంత్యజాతిజే |
లక్ష్మీర్న తిష్ఠతి చిరం శాపాద్వల్మీకజన్మనః ||  3,7.19 ||

తథాపి బహుభాగ్యానాం పుణ్యానామపి పాత్రిణే |
దృష్టపూర్వం తు తద్వాక్యం న కదాచిద్వృథా భవేత్ ||  3,7.20 ||

అథ వాత్మప్రయాసేన కృచ్ఛ్రాద్యల్లభ్యతే ధనం |
తదేవ తిష్ఠతి చిరాదన్యద్గచ్ఛతి కాలతః ||  3,7.21 ||

స్వయమాగతవిత్తం తు ధర్మార్థైర్వినియోజయేత్ |
కురుష్వైతేన తస్మాత్త్వం వాపీకూపాదికాంఛుభాన్ ||  3,7.22 ||

ఇతి తద్వచనం శ్రుత్వా భావిభాగ్యప్రబోధితం |
బహూదకసమం దేశం తత్ర తత్ర వ్యలోకయత్ ||  3,7.23 ||

నిర్మమేఽథ మహేంద్రస్య దిగ్భాగే విమలోదకం |
సుబహుద్రవ్యసం సాధ్యం తటాకం చాక్షయోదకం ||  3,7.24 ||

దత్తేషు కర్మకారిభ్యో నిఖిలేషు ధనేషు చ |
అసంబూర్ణం తు తత్కర్మ దృష్ట్వా చింతాకులోఽభవత్ ||  3,7.25 ||

తం చోర వజ్రనామానమజ్ఞాతోఽనుచరామ్యహం |
తేనైవ బహుధా క్షిప్తం ధనం భూరి మహీతలే ||  3,7.26 ||

స్తోకంస్తోకం హరిష్యామి తత్రతత్ర ధనం బహు |
ఇతి నిశ్చిత్య మనసా తేనాజ్ఞాతస్తమన్వగాత్ ||  3,7.27 ||

తథైవాత్దృత్య తద్ద్రవ్యం తేన సేతుమపూరయత్ |
మధ్యే జలావృతస్తేన ప్రాసాదశ్చాపి శార్ంగిణః ||  3,7.28 ||

తత్తటాకమభూద్దివ్యమశోషితజలం మహత్ |
సేతుమధ్యే చకారాసౌ శంకరాయతనం మహత్ ||  3,7.29 ||

కాననం చ క్షయం నీతం బహుసత్త్వసమాకులం |
తేనాగ్ర్యాణి మహార్హాణి క్షేత్రాణ్యపి చకార సః ||  3,7.30 ||

దేవతాభ్యో ద్విజేభ్యశ్చ పదత్తాని విభజ్య వై |
బ్రాహ్మణాంశ్చ సమామంత్ర్య దేవవ్రాతముఖాన్బహూన్ ||  3,7.31 ||

సంతోష్య హేమవస్త్రాద్యైరిదం వచనమబ్రవీత్ |
క్వ చాహం వీరదత్తాఖ్యః కిరాతః కాష్ఠవిక్రయీ ||  3,7.32 ||

క్వ వా మహాసేతుబంధః క్వ దేవాలయకల్పనా |
క్వ వా క్షేత్రాణి కౢప్తాని బ్రాహ్మణాయతనాని చ ||  3,7.33 ||

కృపయైవ కృతం సర్వం భవతాం భూసురోత్తమాః |
ప్రతిగృహ్య తథైవైతద్దేవవ్రాతముఖా ద్విజాః ||  3,7.34 ||

ద్విజవర్మేతి నామాస్మై తస్యై శీలవతీతి చ |
చక్రుః సంతుష్టమనసో మహాత్మానో మహౌజసః ||  3,7.35 ||

తేషాం సంరక్షణార్థాయ బంధుమిః సహితో వశీ |
తత్రైవ వసతిం చక్రే ముదితో భార్యయా సహ ||  3,7.36 ||

పురోహితాభిధానేన దేవరాతపురంత్వితి |
నామ చక్రే పురస్యాస్య తోష యన్నఖిలాంద్విజాన్ ||  3,7.37 ||

తతః కాలవశం ప్రాప్తో ద్విజవర్మా మృతస్తదా |
యమస్య బ్రహ్మణో విష్ణోర్దూతా రుద్రస్య చాగతాః ||  3,7.38 ||

అన్యోఽన్యమభవత్తేషాం యుద్ధం దేవాసురోపమం |
అత్రాంతరే సమాగత్య నారదో మునిరబ్రవీత్ ||  3,7.39 ||

మా కుర్వంతు మిథో యుద్ధం శృణ్వంతు వచనం మమ |
అయం కిరాతశ్చైర్యేణ సేతుబంధం పురాకరోత్ ||  3,7.40 ||

వాయుభూతస్చరేదేకో యావద్ద్రవ్యవతో మృతిః |
స బహుభ్యో హరేద్ద్రవ్యం తేషాం యావత్తథా మృతిః ||  3,7.41 ||

గతేష్వఖిలదూతేషు శ్రుత్వా నారదభాషితం |
చచార ద్వాదశాబ్దం తు వాయుభూతోంఽతరిక్షగః ||  3,7.42 ||

భార్యాం తస్యాహ స మునిస్తవ దోషో న కించన |
త్వయా కృతేన పుణ్యేన బ్రహ్మలోకమితో వ్రజ ||  3,7.43 ||

వాయుభూతం పతిం దృష్ట్వా నేచ్ఛతి బ్రహ్మమందిరం |
నిర్వేదం పరమాపన్నా మునిమేవమభాషత ||  3,7.44 ||

వినా పతిమహం తేన న గచ్ఛేయం పితామహం |
హహైవాస్తే పతిర్యావత్స్వదేహం లభతే తథా ||  3,7.45 ||

తతస్తు యా గతిస్తస్య తామేవానుచరామ్యహం |
పరిహారోఽథవా కిం తు మయా కార్యస్తు తేన వా ||  3,7.46 ||

ఇతి తస్యా వచః శ్రుత్వా ప్రీతః ప్రాహ తపోధనః |
భోగాత్మకం శరీరం తు కర్మ కార్యకరం తవ ||  3,7.47 ||

మమ ప్రభావాద్భవితా పరిహారం వదామి తే |
నిరాహారో మహాతీర్థేస్నాత్వా నిత్యం హి సాంబికం ||  3,7.48 ||

పూజయిత్వా శివం భక్త్యా కందమూలఫలాశనః |
ధ్యాత్వా హృది మహేశానం శతరుద్రమనుం జపేత్ ||  3,7.49 ||

బ్రహ్మహా ముచ్యతే పాపైరష్టోత్తరసహస్రతః |
పాపైరన్యైశ్చ సకలైర్ముచ్యతే నాత్ర సంశయః ||  3,7.50 ||

ఇత్యాదిశ్య దదౌ తస్యై రుద్రాధ్యాయం తపోధనః |
అనుగృహ్యేతి తాం నారీం తత్రైవాంతర్ద్ధిమాగమత్ ||  3,7.51 ||

భర్తుః ప్రియార్థే సంకల్ప్య జజాప పరమం జపం |
విముక్తస్తేయదోషేణ స్వశరీరమవాప సః ||  3,7.52 ||

తతో వజ్రాభిధశ్చౌరః కాలధర్మముపాగతః |
అన్యే తద్ద్రవ్యవంతోఽపి కాలధర్మముపాగతాః ||  3,7.53 ||

యమస్తు తాన్సమాహూయ వాక్యం చైతదువాచ హ ||  3,7.54 ||

భవద్భిస్తు కృతం పాపం దైవాత్సుకృతమప్యుత |
కిమిచ్ఛథ ఫలం భోక్తుం దుష్కృతస్య శుభస్య వా ||  3,7.55 ||

ఇతి తస్య వచః శ్రుత్వా ప్రోచుర్వజ్రాదికాస్తతః |
సుకృతస్య ఫలం త్వాదౌ పశ్చాత్పాపస్య భుజ్యతే ||  3,7.56 ||

పునరాహ యమో యూయం పుత్రమిత్ర కలత్రకైః |
ఏతస్యైవ బలాత్సర్వే త్రిదివం గచ్ఛత ద్రుతం ||  3,7.57 ||

తేఽధిరుహ్య విమానాగ్ర్యం ద్విజవర్మాణమాశ్రితాః |
యథోచితఫలోపేతాస్త్రిదివం జగ్మురంజసా ||  3,7.58 ||

ద్విజవర్మాఖిలాంల్లోకానతీత్య ప్రమదాసఖః |
గాణపత్యమనుప్రాప్య కైలాసేఽద్యాపి మోదతే ||  3,7.59 ||

ఇంద్ర ఉవాచ
తారతమ్యవిభాగం చ కథయ త్వం మహామతే |
సేతుబంధాదికానాం చ పుణ్యానాం పుణ్యవర్ధనం ||  3,7.60 ||

బృహస్పతిరువాచ
పుణ్యస్యార్ద్ధఫలం ప్రాప్య ద్విజవర్మా మహాయశాః |
వజ్రః ప్రాప్య తదర్ధం తు తదర్ధేన యుతాః పరే ||  3,7.61 ||

మనోవాక్కాయచేష్టాభిశ్చతుర్ధాక్రియతే కృతిః |
వినశ్యేత్తేన తేనైవ కృతైస్తత్పరిహారకైః ||  3,7.62 ||

ఇంద్ర ఉవాచ
ఆసవస్య తు కిం రూపం కో దోషః కశ్చవా గుణః |
అన్నం దోషకరం కిం తు తన్మే విస్తరతో వద ||  3,7.63 ||

బృహస్పతిరువాచ
పైష్టికం తాలజం కైరం మాధూకం గుడసంభవం |
క్రమాన్న్యూనతరం పాపం తదర్ద్ధార్ద్ధార్ద్ధతస్తథా ||  3,7.64 ||

క్షత్రియాదిత్రివర్ణానామాసవం పేయముచ్యతే |
స్త్రీణామపి తృతీయాది పేయం స్యాద్బ్రాహ్మణీం వినా ||  3,7.65 ||

పతిహీనా చ కన్యా చ త్యజేదృతుమతీ తథా |
అభర్తృసన్నిధౌ నారీ మద్యం పిబతి లోలుపా ||  3,7.66 ||

ఉన్మాదినీతి సాఖ్యాతా తాం త్యజేదంత్యజామివ ||  3,7.67 ||

దశాష్టషట్చతస్రస్తు ద్విజాతీనామయం భవేత్ |
స్త్రీణాం మద్యం తదర్ద్ధం స్యాత్పాదం స్యాద్భర్తృసంగమే ||  3,7.68 ||

మద్యం పీత్వా ద్విజో మోహాత్కృచ్ఛ్రచాంద్రాయమం చరేత్ |
జపేచ్చాయుతగాయత్రీం జాతవేదసమేవ వా ||  3,7.69 ||

అంబికా హృదయం వాపి జపేచ్ఛుద్ధో భవేన్నరః |
క్షత్రియోఽపి త్రివర్ణానాం ద్విజాదర్ధోర్ఽధతః క్రమాత్ ||  3,7.70 ||

స్త్రీణామర్ధార్ధకౢప్తిః స్యాత్కారయేద్వా ద్విజైరపి |
అంతర్జలే సహస్రం వా జపేచ్ఛుద్ధిమవాప్నుయాత్ ||  3,7.71 ||

లక్ష్మీః సరస్వతీ గౌరీ చండికా త్రిపురాంబికా |
భైరవో భైరవీ కాలీ మహాశాస్త్రీ చ మాతరః ||  3,7.72 ||

అన్యాశ్చ శక్తయస్తాసాం పూజనే మధు శస్యతే |
బ్రాహ్మణస్తు వినా తేన యజేద్వేదాంగపారగః ||  3,7.73 ||

తన్నివేదితమశ్నంతస్తదనన్యాస్తదాత్మకాః |
తాసాం ప్రవాహా గచ్ఛంతి నిర్లేపాస్తే పరాం గతిం ||  3,7.74 ||

కృతస్యాఖిలపాపస్య జ్ఞానతోఽజ్ఞానతోఽపి వా |
ప్రాయశ్చిత్తమిదం ప్రోక్తం పరాశక్తేః పదస్మృతిః ||  3,7.75 ||

అనభ్యర్చ్య పరాం శక్తిం పిబేన్మద్యం తు యోఽధమః |
రౌరవే నరకేఽబ్దం తు నివసేద్బ్రిందుసంఖ్యయా ||  3,7.76 ||

భోగేచ్ఛయా తు యో మద్యం పిబేత్స మానుషాధమః |
ప్రాయశ్చితం న చైవాస్య శిలాగ్నిపతనాదృతే ||  3,7.77 ||

ద్విజో మోహాన్న తు పిబేత్స్నేహాద్వా కామతోఽపి వా |
అనుగ్రహాచ్చ మహతామనుతాపాచ్చ కర్మణః ||  3,7.78 ||

అర్చనాచ్చ పరాశక్తేర్యమైశ్చ నియమైరపి |
చాంద్రాయణేన కృచ్ఛ్రేణ దినసంఖ్యాకృతేన చ |
శుద్ధ్యేచ్చ బ్రాహ్మణో దోషాద్ద్విగుణాద్బుద్ధిపూర్వతః ||  3,7.79 ||

ఇతి బ్రహ్మాండమహాపురాణే ఉత్తరభాగే హయగ్రీవాగస్త్యసంవాదే లలితోపాఖ్యానే స్తేయపానకథనం నామ సప్తమోఽధ్యాయః